Зэсийн vнэ 127 доллараар унавал тєсвийн зарлагыг юугаар нєхєх вэ?

“Дэлхийн зах зээл дээр тонн зэсийн vнэ 6927 “ногоон” хvрч унажээ. Манай улс энэ оны тєсєвтєє 6800 доллар байхаар тусгасан билээ.
Монголын улс тєрд ол¬борлоогvй уул уурхайнхаа ашгаас иргэн бvртээ нэг болон 1,5 сая тєгрєгийн хувь тараахаар ид яригдаж байх зуур дэлхийд ашигт малтмалын vнэ уруудаж эхэлжээ.

“Манай орон энэ оны тєсвєє батлахдаа нэг тонн зэсийн vнэ 6800, унци алт 690 ам.доллар байхаар тооцсон. Тухайн vед нэг тонн зэс 7000 доллараас хол давсан тул эрх баригчид энэ шийдвэрээр сэтгэл хангалуун байжээ. Ингэснээр гэнэтийн ашгийн албан татварын мєнгє улсын халаасанд цутгаж, тєсєв анх удаа хоёр их наяд тєгрєгєєс давах учиртай. “Эх орны хишиг” эсвэл “Эрдэнийн хувь”-ийг єгєхєд улсын єнєєгийн тєсвєєс хоёр дахин их хєрєнгє хэрэгтэй. “Блvvмберг” сайтад єчигдрийн 16:35 цагийн байдлаар мэдээлснээр нэг тонн зэс 6927, унци алт 784 ам.долларын ханштай байв. Зэсийн vнэ дахин 127, унци алт 94 “ногоон”-оор унахад Монгол Улсын тєсєв хасах тэмдэгт ойртох нь. Бvр хоосрол руу ч чиглэхийг vгvйсгэх аргагvй. УИХ-ын 2004 оны сонгуулиас эхтэй хvvхдийн 10000, шинэ гэр бvлийн 500 мянга, шинэ тєрсєн хvvхдийн 100 мянга, тєрийн албан хаагчдын цалингийн єсєлт гээд тєсвийн зарлага vргэлжилсээр. Тєрийн албаныхны цалинг нэмэхдээ хєдєлмєрийн бvтээмжийг хангалттай vндэслэл болгоогvй гэдгийг Сангийн яамныхан хэлдэг билээ. Энэ бvх зардал нь хєдєлмєрийн хvчээр хєгжлийн оргилд хvрэх замаас бэлэнчлэх сэтгэлгээтний армийг бэлтгэх тийш хазайлгажээ.
“Энэ оны тєсвийн хєрєнгє оруулалт сvvлийн дєрвєн жилийн дунджаас 2,2 дахин их буюу 641,9 тэрбумд хvрсэн. Энэ нь хєрєнгє оруулалтын шингээх чадвараас 230,1 тэрбумаар “хальсан” хар мэдээ байна. Зэсийн vнэ дахин 127 доллараар унавал Засгийн газар ихэдсэн зарлагаа багадсан ашгаар хэрхэн нєхєх вэ гэдэг нь эдийн засагчдын шvдний євчин болжээ. Тэр vед єнєєх бэлэн мєнгєний амлалтууд єнєєгийнх шигээ vргэлжилж чадах болов уу.

ХЯТАДЫН ЗЭСИЙН ИМПОРТ СААРЧ БАЙНА
Металлын хамгийн том хэрэглэгч, манай зэсийн ганц худалдан авагч урд хєршийн Шанхай хотын зах зээл АНУ-ын эдийн засгийн ниргэлтийг тэсч vлдэж чадах эсэх нь тодорхойгvй болжээ. Америкууд ядуурч, хэтэвчин дэх “ногоон” нь Хятадын экспортыг худалдан авч чадахгvйд хvргэж мэдэхээр байна. Өнгєрсєн арванхоёрдугаар сард 7800 ам.доллараас давсан зэсийн ханш єчигдрийн 16:09 цагийн байдлаар 6927 “ногоон” болтлоо “хасагдав”. “Lehman brothers”-ийн дампуурал санхvvгийн зах зээлийн дархлааг сийчэн хаясан нь ашигт малтмалын vйлдвэрлэлийг ийн тойрсонгvй. Лондоны бирж дээр тvvхий эдийн арилжаа зогсонги байдалд орох хандлагатай байгааг эдийн засагчид мєн анхааруулсаар. Хятадын зэс болон хайлшийн импорт єнгєрсєн сарынхаас 9,5 хувиар єсч 101,317 тоннд хvрчээ. “Нийлvvлэлт маш муу байна. Энэ бол АНУ-ын эдийн зас¬гийн хямралаас vvссэн гацаа. Yvнийг тvр зуурын vзэгдэл гэж болох ч АНУ-ын санхvvгийн зах зээлийн донсолгоо намжихгvй бол уналт удаан хугацаанд vргэлжлэхийг vгvйсгэхгvй” гэж Шанхай дахь “Great Wall Futures Co” компанийн шинжээч Ли Ронг хэлэв. Олонхи судлаачид “Хятадын зэсийн импорт болон хэрэглээ дєрєвдvгээр улиралд ихээр саарах нь” гэж vзэж байна. Урд хєршийн зэс болон тvvхий эдийн импорт эхний найман сарын байдлаар 16 хувь буюу 1,02 сая тонноор буурсныг тус улсын хэрэглэгчдийн хороо¬ноос мэдээлэв. Мєнгєний хатуу бодлого барьж зээл татарч, эрэлт ихэссэн нь байдлыг ийн хурцат¬гажээ.
Хэрэв ємнєд хєршийн зэсийн импорт “царцвал” манай тєсєв ямар байдалд хvрэх нь тодорхойгvй байна. Учир нь тєсвийн 87 хувийг татварын орлого бvрдvvлж байгаа билээ.

Ж.Цогзолмаа

http://www.zuuniimedee.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=5273&mode=thread&order=0&thold=0